Zezowanie od Thora do Hispasata - jak ?

Krótkie Wprowadzenie

Idź do Strony Głównej

  -  Rys.1. Orbita geostacjonarna.
Orbita satelit geostacjonarnych ("nieruchomych" - około 36 tys. km. od pow. ziemi),  pomarańczowa linia, na której znajduje się HB, Thor, Hispasat - jest postrzegana z powierzchni ziemi w postaci łuku, jak na poniższym, rys.2 :


  -  Rys.2. Łuk satelit geostacjonarnych (azymut, elewacja).
Lokalizację satelity geostacjonarnego podajemy w odniesieniu do południka 0 st. Przykładowo Astra 1 to 19,2st E, HB - 13st E, na wschód, Hispasat - 30st W, na zachód. Natomiast azymut - odchylenie od południa i elewacja - uniesienie nad horyzontem, określają kierunek, gdzie na niebie widzimy satelitę. Oczywiście azymut i elewacja zależą od położenia naszej miejscowości - jej długości i szerokości geograficznej. Dla Szczecina mamy: Astra 1 - (az. 5,8stE, el. 28,8st); HB - (1,9stW, 29st); Hispasat - (50,8stW, 16,8st).
Schodząc w dół, w kierunku równika, łuk satelit geostacjonarnych - widoczny z ziemi, się powiększa. Widzimy go też coraz wyżej. Zwiększa się liczba widocznych kierunków satelitów geostacjonarnych.
  W Szczecinie widzimy HB prawie na południu (2stW), a antena paraboliczna jest uniesiona pod kątem 29st. "Ześlizgując się" po południku 15st (przybliżona długość geograficzna Szczecina) na równik, antena "patrząca" na HB, będzie skierowana prawie pionowo do góry, elewacja (uniesienie) wyniesie około 90st. - rys.1.
Natomiast, "wchodząc" do góry na biegun, łuk pomarańczowy będzie się zmniejszał, zmniejszy się też liczba odbieranych kierunków, aż przy równoleżniku ~80st., zobaczymy tylko jeden kierunek - na południku 15stE, Hot Birda.
I to prawie przy horyzoncie, uniesienie - elewacja, tylko 1st. nad horyzontem.
Na biegunie północnym (szer.geo.90N), oczywiście nie "zobaczymy" żadnego satelity geostacjonarnego.
Niestety azymuty i kierunki satelit podaje się różnie. Przykładowo dla HB, azymut w Szczecinie może być: 2stW; 182st (jak na kompasie); +2st; lub nawet -2st. Należy dokładnie przeczytać instrukcję obsługi programu.
Przykładowo w SMWLink, mamy dla HB: poz. sat.= +13st, azymut 182st.
Do zabawy z kierunkami, azymutami, uniesieniami polecam: SMWLink, jest do pobrania wersja 3.0:
    Idź do strony   http://www.smw.se/smwlink/smwlink.htm
oraz wersja 2.0 - licząca zeza!
Polecam świetny program Orbitron:
    Idź do strony   http://www.stoff.pl/
także po polsku:
    Idź do strony   http://www.stoff.pl/orbitron/summary.php?plk
Jeżeli się program spodoba, dobrze wysłać widokówkę na adres, jak w linku: Wyślij widokówkę , żeby zdopingować autora, Pana Sebastiana Stoffa.
Warto też, odwiedzić stronę SatLex po polsku, "Galeria Anten Sat", "Konfiguracje zestawów Sat" + ... :
    Idź do strony   http://www.satlex.de/pl/gallery.html
    Idź do strony   http://www.satlex.de/pl/1participant.html
Gorąco polecam stronę KSW: "Sat -> instalacje antenowe i układy przełączników"
    Idź do strony   http://www.ksw-funcard.civ.pl/sat/sat.htm
Krótko o Zezie
  Talerz działa jak lustro. LNB widzi sygnał z satelity, odbity od talerza.  
Dlatego przy zezie, konwertery są po przeciwnej stronie niż satelity.

  -  Rys.3. Zez, widok z góry. Kierunek główny - HB.
Talerz działa jak lustro. LNB widzi odbicie satelity od talerza. Zwykle, oś duża talerza jest ustawiona prawie dokładnie pionowo.
Zwiększając kąt zezowania, powodujemy osłabienie i rozmycie wiązki odbieranej. Rozmycie pozwala odbierać (rys.4), na LNB Thor - 5E, także Eut.W3 - 7E. Dotyczy to głownie transponderów od dobrej korekcji błędów (FEC=1/2), jak, np.: BFBS radio i TV.
Maksymalny kąt widzenia (różnica azymutów) - kąt  fi,  na rys.4 (nie mylić z różnicą położeń satelitów na orbicie) - czyli zakres odbieranych kierunków satelitarnych, wynosi dla anten toroidalnych około 40 stopni  -  Idź do strony
Ale jest to około 20st. na prawo i 20st. na lewo kierunku głównego - zwykle HB.
Uwaga! Mówimy tutaj o azymutach, czyli kątach rzeczywistych pod jakimi widzimy satelity w danej lokalizacji (np. dla Szczecina, HB to 2stW), a nie kącie umieszczenia satelity nad równikiem  (HB --> 13.0E).
Praktycznie w Polsce, można odbierać sygnały, od: Astra 2 - 28.2E do Telecom 2C - 5W:
Bardzo ważne jest tutaj, DOKŁADNE ustawienie anteny w poziomie i pionie.
Dla zwykłych talerzy kąty są podobne. Przykładowo:
    Idź do strony   http://sci.pam.szczecin.pl/~pastupam/dish3.jpg
odbiera sygnały od: Astra 2 - 28.2E do Thor - 1W.
Zalety anten toroidalnych to:
- stosunkowo małe straty i zachowanie ostrości wiązki przy dużych kątach zezowania,
- możliwość łatwego umieszczenia do kilkunastu LNB.
Wady to: cena; waga - kilkanaście kg; niestabilność mechaniczna przy dużych wiatrach.

Informacja techniczna tych anten:
    Idź do strony   http://www.multilnbdish.com/toroidal.htm
    Idź do strony   http://www.multilnbdish.com/specification.htm
    Idź do strony   http://www.multilnbdish.com/technology.htm
    Idź do strony   http://www.digicams-uk.com/prod275.htm
    Idź do strony   http://www.satwell.com/ - pełne info po polsku

Kilka ładnych obrazków anten toroidalnych:
    Idź do strony   http://www.multilnbdish.com/gallery.htm
    Idź do strony   http://www.satlex.de/en/wavefrontier-page_1.html

W Polsce dostępne, m.in.:
    Idź do strony   http://www.satwell.com/

Antena toroidalna WaveFrontier T55 - KSW, test anteny:
    Idź do strony   http://www.ksw-funcard.civ.pl/sat/test_toro_55.htm

Jak to można zrobić?

Rys.4. Tak to powinno wyglądać w naturze
[ Obraz rzeczywisty - satelity zaznaczono dokładnie, jak to widzi moja antena 85 cm ]
[ Dla anteny 65 cm - 1 metr niżej, tylko Hispasat i Astra 2, są niezasłonięte dachem ]

Rys. 4 jest ilustracją do poniższych fragmentów dyskusji:

   Na pytanie: "czy można zrobić zeza Thor - Hispa, na taniej antenie?" - odpowiedź jest pozytywna ;-).
Kąt widzenia, pomiędzy Thorem i Hispasatem (  fi_Hi, rys.4 - powyżej), wynosi około 32 st.
Anteny jak:
    Idź do strony http://sci.pam.szczecin.pl/~pastupam/satel/
maja maksymalny kąt widzenia, Astra 2 - Thor (  fi_A2, rys.4 - powyżej),  okolo 35 st.

  Co należy zrobić (rys.4)?
  Bierzemy antenę wieloLNB, np.:
    Idź do strony http://sci.pam.szczecin.pl/~pastupam/dish3.jpg
  Kierujemy antenę na coś pośrodku, np. Telstara 12
  Przekrzywiamy oś główną, pion talerza tak, żeby oś konwerterów pokrywała się z prostą pomiędzy Thorem i Hispasatem
  Ustawiamy skosy LNB, dostrajamy

Czyli, z kierunku HB przekręcamy na zachód (pośrodku miedzy Thorem i Hisp), pochylamy oś główną (zginamy "rurę" stojaka) zgodnie ze wskazówkami zegara (rys.4).

Można to zrobić, powinno działać. Czy ma to sens?  To już zupełnie inna sprawa.

Ostatnio, można zobaczyć, nietypowo ustawiony LNB na antenie toroidalnej, co pozwala na odbiór, nawet w zakresie:
28.2E do 30W ; 19 kierunków - Holandia ; 4W - kierunek główny:
    Idź do strony   http://www.satlex.net/pl/netherlands-pic_9.html

      Strona stanowi ilustrację do niektórych fragmentów dyskusji w wątku:  
          Idź do strony   "Zez Hispasat+Thor - czy możliwe?" - lipiec, sierpień 2003
          Idź do strony   grupa dyskusyjna"pl.rec.telewizja"
Pozdrowienia dla kolegi Malarz KOD, który zadał na grupie
       to "retoryczne" pytanie ;-), a także długo kontynuował dyskusję na priv.        

Foto: Kodak CX4230

Start: 07.08.2003,
uzpeł. 20.07.2005 		Idź do Strony Głównej